Piano có vai trò lớn trong việc đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp do đàn Piano có ảnh hưởng sâu sắc, toàn diện đối với hầu hết các chuyên ngành âm nhạc.
Đàn Piano là nhạc khí có lịch sử hàng trăm năm ở phương Tây, tại Việt Nam đàn Piano còn có tên gọi theo tiếng Hán Việt: Dương cầm.
Đây là cây đàn tiêu biểu của các loại nhạc khí có nguồn gốc châu Âu với số lượng khổng lồ tác phẩm được tất cả nhạc sĩ nổi tiếng từ thời kỳ tiền cổ điển đến nay sáng tác. Đối với người học âm nhạc chuyên nghiệp, ngoài chuyên ngành Piano, môn đàn Piano mang tính bắt buộc đối với người học sáng tác, chỉ huy, lý luận và các ngành biểu diễn khác như Thanh nhạc, Kèn, Dây. Điều này cho thấy đàn Piano là nhạc khí quan trọng, điển hình trong đào tạo âm nhạc đối với tất cả các cơ sở âm nhạc chuyên nghiệp trên thế giới và Việt Nam. Vậy phương pháp, quy trình dạy học Piano mang tính đặc thù và khác biệt như thế nào so với dạy học các môn lý thuyết. Trước hết dạy học Piano luôn đòi hỏi phương pháp sư phạm đặc biệt như khái niệm dạy học của Phạm Viết Vượng đã nêu trên. Đặc biệt ở chỗ, đàn Piano có tới 88 phím đàn (36 phím đen, 52 phím trắng) bao gồm bẩy quãng tám xếp lần lượt từ nốt La ở quãng tám cực trầm (A2) đến nốt c5 ở âm vực cao nhất. Đàn Piano có khả năng diễn tấu phong phú như: độc tấu, song tấu đến hòa tấu với nhiều kiểu phiên chế dàn nhạc từ nhỏ đến lớn. Trong vai trò độc tấu, đàn Piano mang âm hưởng của một dàn nhạc, đầy đủ hòa thanh, tiết tấu, giai điệu..Đặc biệt, đàn Piano rất hoàn chỉnh trong kỹ thuật, tạo nên nhiều lối chơi phong phú, đa dạng cường độ khi to có thể đến fff khi nhỏ đến ppp. Vì Piano có âm La chuẩn (a1) nên được dùng làm âm thanh mẫu để nhạc cụ khác căn chỉnh theo, vì vậy người học Piano thường xuyên được rèn luyện tai nghe âm nhạc chính xác cùng với quá trình phát triển kỹ thuật, phong cách biểu diễn.
Sự khác biệt giữa dạy học đàn Piano với các môn lý thuyết âm nhạc ở chỗ, dạy học lý thuyết được tổ chức theo lớp tập thể, mục đích để người học hiểu, biết khái niệm, phạm trù, nguyên tắc, từ đó người học chủ động tìm hiểu qua tài liệu, sách vở, đĩa hình, đĩa tiếng, tự làm bài tập (ví dụ như môn hòa thanh, hình thức). Còn dạy học đàn Piano được tổ chức theo lớp cá nhân, nghĩa là 1 thầy dạy 1 trò với phương pháp dạy trực tiếp trên đàn, tại nhiều trường đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp vẫn dùng từ trả bài để nói đến giờ lên lớp dạy đàn Piano nhằm phan biệt với dạy các môn lý thuyết âm nhạc chung. Trong 1 tiết tín chỉ (50 phút), người thầy phải phân chia thành nhiều khoảng thời gian để giải quyết từng nội dung nhất định. Ví dụ: mở đầu buổi trả bài (5- 8 phút) luôn yêu cầu người học phải chạy gam trên đàn (từ 0- 7 dấu hóa) với tốc độ nhanh và rất nhanh. Cùng với gam là hợp âm, hợp âm rải có nhiều biến thể, sắc thái khác nhau (rải dài, ngắn, gãy khúc, legato, staccato), qua đó người thầy chỉnh sửa, yêu cầu người học tạo tiếng đàn, đúng tốc độ chuẩn xác. Sau phần gam là bài kỹ thuật/Etude (từ 1- 2 bài) thông thường kéo dài khoảng 10- 15 phút với sự đòi hỏi rất cao về tốc độ, kỹ thuật di chuyển ngón tay nhằm giúp người học làm chủ kỹ thuật chơi đàn một cách lưu loát, tự nhiên. Khoảng thời gian còn lại trong 50 phút trả bài (từ 28- 30 phút) là phần học nặng nhất, đó là thể hiện các thể loại tác phẩm khác nhau từ tiền cổ điển đến hiện đại (2- 3 bài). Lúc này, hoạt động của thày và trò tập trung vào thể hiện phong cách âm nhạc riêng từng nhạc sĩ (tác phẩm của W.A.Mozart có lối diễn tấu khác với L.V.Beethoven). Đặc biệt, người học được dạy kiến thức xử lý tác phẩm, tạo tiếng đàn, cách giải quyết các đoạn kỹ thuật khó. Sự phát triển khả năng biểu diễn của người học Piano qua từng buổi trả bài cho thấy dạy học chuyên ngành Piano đòi hỏi người thầy có trình độ chuyên môn sâu, có kinh nghiệm và nhiều thành công trong biểu diễn, ở mức độ cao còn đòi hỏi người thầy đã tham dự kỳ thi Piano quốc tế, một động lực cần thiết để người học có niềm tin trong học đàn Piano.
Như vậy, dạy học đàn Piano chuyên nghiệp luôn hướng đến đào tạo tài năng âm nhạc, cụ thể là tài năng biểu diễn đàn Piano với vai trò độc tấu. Qua đó, có thể nêu khái niệm: dạy học độc tấu đàn Piano là quy trình sư phạm chuyên biệt nhằm phát triển tài năng cá nhân trong lĩnh vực biểu diễn Piano. Điều này lý giải vì sao rất nhiều người học đàn Piano phải bỏ dở giữa chừng, chuyển sang ngành khác do khả năng biểu diễn âm nhạc không phát triển.
Tham khảo học đàn piano chuyên nghiệp tại Piano House Music
